Táo rừng: cây thuốc chữa hắc lào, lang ben, ghẻ lở

Táo rừng hay thường gọi là mận rừng, là loài táo mọc hoang dại tự nhiên, ít có giá trị về kinh tế. Tuy nhiên nó là một vị thuốc chữa các bệnh ngoài da rất hiệu quả và còn nhiều công dụng khác. 

Táo rừng là gì?

Danh pháp

Tên gọi khác: táo dại, mận rừng.

Tên khoa học: Ziziphus oenoplia (L.) Mill.

Họ: Táo ta (Rhamnaceae).

Mô tả cây

Cây nhỏ cao chừng 1 – 1.5 m. Cành già có màu nâu đen và co gai cong lên, cành non tròn có long màu gỉ sắt.

Lá mọc kiểu so le với nhau, hình trứng hay hình bầu dục, chiều dài 2 – 6 cm, rộng 1,5 đến 3cm, gốc lá tròn hơi lệch, đầu lá nhọn, mặt trên của lá có màu xanh lục sẫm, bề mặt nhẵn, có ít lông. Mặt dưới có màu xanh nhạt, có nhiều lông dày, gân lá nổi rõ, cuống lá dài từ 2 – 5 mm.

Cụm hoa của cây mọc ở kẽ lá, hoa có màu cỏ úa, cuống hoa dài và có lông mịn, đài hoa phân thành 5 thùy được lông bao ở mặt ngoài. Tràng hoa có 5 cánh rộng và hơi ngắn hơn so với lá đài, nhị 5 có kích thước cùng với cánh hoa, bầu 2 ô.

Quả táo rừng thuộc loại quả hạch, có hình trứng hay hình cầu và có đài tồn tại, có khoảng 1 – 2 hạt cứng, nhẵn, có màu đen bóng.

Mùa hoa ra thường vào tháng 5 – 9, mùa quả là vào tháng 10 – 12.

 

Phân bố, sinh thái

Chi Zizyphus Mill gồm có một số loài là thuộc thân cây gỗ nhỏ hay cây bụi, phân bố nhiều ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.

Ở Việt Nam có nhiều hơn 7 loài, trong đó 1 loại là cây trồng, số còn lại là đều mọc dại tự nhiên.

Táo rừng phân bố chủ yếu ở các vùng có khí hậu nhiệt đới Châu Á như Malaysia,Thái Lan, Lào, Ấn Độ, Campuchia, Australia. Ở Việt Nam táo rừng có từ vùng trung du, vùng núi thấp ở độ cao dưới 500m, nhất là các tỉnh miền Bắc và miền Trung.

Cây thích mọc ở những nơi có ánh sáng, chịu được khô hạn giỏi, thường mọc lẫn vào với các cây bụi khác ở bờ nương rẫy, trên đồi, rừng thưa núi đá, nhiều khi cũng thấy cây ở ven biển và đảo.

Cây cho ra hoa quả hằng năm, mọc tự nhiên chủ yếu bằng hạt, phần thân sau khi bị chặt vẫn có thể tái sinh mọc chồi.

Táo rừng là cây ít có ý nghĩa về giá trị kinh tế, thường được người dân giữ lại làm bờ rào.

Thành phần hóa học

Trong quả và vỏ thân táo rừng có chứa 12% chất tanin. Vỏ thân chứa cyclopeptid alcaloid, vỏ rễ có 2 cyclopeptidalcaloid là zizyphin A và zizyphin B. Ngoài ra vỏ rễ còn chứa acid betulinic, d-glucose, sucrose, d-fructose và polysaccharid.

Cách sử dụng Táo rừng

Bộ phận dùng: vỏ thân, vỏ rễ, lá, quả và hạt dùng tươi hay phơi sấy khô.

Thường dùng vỏ rễ hay vỏ thân ngâm rượu hoặc ngâm giấm để tăng tác dụng chữa bệnh.

Tác dụng của Táo rừng

Theo các tài liệu của Ấn Độ, dung dịch chiết cồn ethanol của cây có tác dụng hạ đường huyết và lợi tiểu nhẹ.

Theo Y học cổ truyền quả táo rừng có vị chua, tính bình, có tác dụng kiện tỳ, giúp ăn ngon miệng, dễ tiêu hóa.

Ở Việt Nam hạt táo được người dân dùng làm thuốc chữa ho, tiêu chảy, mất ngủ, kiết lỵ.

Trong dân gian lá táo vò nát ra uống chữa chống mặt, buồn nôn, nôn.

Dùng quả Táo rừng chín ngâm với đương quy, đảng sâm, sinh địa, xuyên khung, ba kích và cốt toái bổ mỗi vị 40 – 50g, ngâm trong 2 lít rượu có tác dụng bổ khí huyết, tăng cường sức khỏe, uống mỗi ngày 10 đến 20ml.

Vỏ rễ của Táo rừng ngâm giấm trong 3 đến 7 ngày, sau đó đem nun nhỏ lửa thành dạng sệt dùng bôi ngoài da có tác dụng chữa bệnh hắc lào.

Chữa hắc lào: Vỏ rễ khô đem giã nát rồi ngâm với rượu 40% theo tỷ lệ 1 : 3  (1 rễ, 3 rượu), đem bôi lên vùng da bị bệnh, ngoài ra có thể dùng để chữa lang ben cũng rất hiệu quả.

Lấy lá Táo rừng tươi nấu nước tắm chữa được lở ngứa, ngày tắm 1 lần, trong khoảng 5 ngày.

Ở Ấn Độ, người ta dùng vỏ rễ sắc để chữa vết thương.

Vỏ thân táo dại còn dùng để chữa sốt cho trẻ sơ sinh.

Táo rừng là vị thuốc chữa các bệnh ngoài da rất hiệu quả, đặc biệt là chữa bệnh hắc lào, lang ben, ghẻ lở.