ĐÀO NHÂN THỪA KHÍ THANG

(Thương hàn luận)

Thành phần:

Đào nhân 12 – 16g

Quế chi 4 – 8g

Mang tiêu 4 – 8g

Đại hoàng 6 – 12g

Chích thảo 4 – 8g

Cách dùng: sắc nước uống, 1 thang chia 3 lần trong ngày.

Tác dụng: Hoạt huyết, trục ứ.

Giải thích bài thuốc:

Bài thuốc này chủ yếu trị chứng huyết ứ súc kết ở hạ tiêu, triệu chứng thường thấy là bụng dưới đầy đau, đại tiện phân sắc đen mà tiểu tiện bình thường.

Trong bài:

Đào nhân: hoạt huyết, phá ứ là chủ dược.

Đại hoàng: thanh nhiệt tiêu tích qua đường đại tiện (công hạ).

Quế chi: thông huyết mạch.

Mang tiêu: nhuyễn kiên, tán kết phối hợp với Đào nhân, Đại hoàng có tác dụng công hạ.

Chích thảo: điều hòa các vị thuốc.

Ứng dụng lâm sàng:

Bài thuốc này chủ yếu trị chứng huyết ứ nội kết ở hạ tiêu, hoặc sau tổn thương do ngã va chạm gây nên huyết ứ bên trong, đại tiện táo bón phân đen, bụng dưới đau nhói, mồm khát, phát sốt, mạch sác, gia Xích thược, Tam thất để tăng cường hoạt huyết, khu ứ.

1. Bài thuốc dùng chữa chứng đau kinh, kinh nguyệt không đều có thể gia thêm Đương quy, Hồng hoa, Hương phụ chế để điều kinh hoạt huyết.
2. Trường hợp sau khi đẻ bụng dưới đau nhói gia Bồ hoàng, Ngũ linh chi để hoạt huyết giảm đau.
3. Trường hợp chảy máu cam hoặc nôn ra máu đen (nhiệt lộng huyết hành) ngực tức khó chịu, gia Sinh địa, Mao căn, Nhọ nồi để lương huyết chỉ huyết, có thể dùng bài này trong trường hợp phụ nữ sau khi đẻ sót nhau, thai ở tử cung xuất huyết khó cầm.
4. Có báo cáo lâm sàng dùng bài thuốc này kết hợp bài “Mẫu đơn bì thang” gồm: Quy vĩ, Xích thược, Đơn bì, Diên hồ sách, Nhục quế, Xuyên Ngưu tất, Tam lăng, Nga truật, Hương phụ, Cam thảo. Trị có thai ngoài tử cung có kết quả tốt.

 

Phụ phương:

HẠ Ứ HUYẾT THANG

(Kim quỹ yếu lược)

Thành phần:

Đại hoàng 8 – 12g Đào nhân 8 – 12g

Cách dùng: sắc nước uống với rượu.

Tác dụng: Công hạ huyết ứ.

Chủ trị: Chứng phụ nữ đau do huyết ứ nội kết sau lúc đẻ hoặc tắt kinh.