Huyết lình: vị thuốc lạ

Huyết lình là một vị thuốc thường được dùng làm thuốc bổ máu cho phụ nữ sau khi đẻ. Ngoài ra nó còn được dùng để bồi bổ cho người xanh xao gầy yếu, trẻ con gầy còm, chậm lớn, kém ăn. 

Giới thiệu về Huyết lình

Mô tả vị thuốc

Huyết lình còn có tên gọi khác là Lục linh, Hầu kết, Hầu kiệt, Huyết linh chi.

Huyết lình là máu và nhau thai của khỉ cái chảy ra sau khi sinh đẻ, rơi lại trên đất đá và theo thời gian kết tụ lại, cũng có ý kiến cho rằng Huyết lình là phần máu kinh nguyệt của khỉ cái. Quan niệm của người xưa cho rằng, khi khỉ có thai, chúng thường chọn những loại thảo dược thiên nhiên tốt nhất để bồi bổ cơ thể. Do vậy các tinh chất đều được lưu trữ trong nhau thai. Do đó, trong phạm vi nhân dân, Huyết lình được cho là dược liệu đứng đầu mọi loại thuốc với công dụng bồi bổ máu huyết.

Thu hoạch

Vào mùa khỉ đẻ, vào khoảng tháng 5 – 6 âm lịch (nhằm 6 – 7 dương lịch) người ta đến những nơi núi đá, nơi khỉ hay ở và đi lại, tìm những mỏm núi đá là nơi khỉ hay ngồi sau khi đẻ để cạo lấy huyết đã khô đen. Đôi khi có những mảng huyết đọng dày tới 1cm hay hơn.

Khi mới cạo về, người ta đem phơi nắng hay sấy cho khô, cất vào lọ hay gói kín để chỗ khô ráo. Khi dùng thì sấy khô tán nhỏ. Tại những chợ vùng núi ở nước ta, vào các tháng 8 – 9 dương lịch, người ta thường đem bán vị thuốc này dưới dạng cục nhỏ bằng đầu ngón tay, màu đen nâu như màu bã cà phê, mùi tanh. Khi dùng cần tán nhỏ để ngâm rượu hay cho vào cháo mà ăn.

Hiện nay, số lượng quần thể khỉ giảm cùng với tính chất đặc biệt của quá trình hình thành Huyết lình, khiến cho vị thuốc này khó kiếm trên thị trường.

Thành phần hóa học, tác dụng dược lý

Dược liệu này chưa thấy có tài liệu nghiên cứu khoa học nào cho biết về thành phần hóa học cũng như tác dụng của nó. Soi dưới kính hiển vi thì chỉ thấy có hồng cầu và lẫn các tạp chất bẩn khác.

Công dụng và liều dùng của Huyết lình

Theo Y học cổ truyền, Huyết lình có vị mặn tanh, quy kinh Tâm, Thận. Có công dụng hoạt huyết điều kinh, bổ ích tinh huyết, bổ huyết chỉ huyết.

Thời cổ đại được xem là một vị thuốc chuyên dùng trong cung đình, có tác dụng rất tốt đối với phụ nữ kinh nguyệt không đều hoặc đau bụng kinh…Với tác dụng dưỡng khí huyết, bồi bổ và tăng cường sức khỏe, người dân hay dùng làm thuốc bổ máu cho phụ nữ sau khi sinh, cho những người xanh xao gầy yếu, trẻ con gầy còm, chậm lớn, kém ăn. Người ta còn dùng ngoài dưới hình thức ngâm rượu để xoa bóp làm thuốc giảm đau.

Liều dùng: Ngày dùng 1 – 2g Huyết lình đã sấy khô tán nhỏ hay ngâm rượu (ngâm với rượu 50 – 60o). Nếu ngâm rượu uống, trước khi dùng cần hâm nóng lên để cho khỏi tanh.

Bài thuốc kinh nghiệm có chứa Huyết lình

Chữa trẻ con chậm lớn, kém ăn

Dùng huyết lình sấy khô tán nhỏ, cho vào cháo nóng cho trẻ con ăn vào buổi sáng.

Mỗi lần cho uống 1 – 2g. Dùng luôn trong 7-10 ngày.

Đơn thuốc này còn dùng cho phụ nữ sau khi đẻ bị xanh xao gầy yếu mà không uống được rượu ngâm.

Chữa phụ nữ kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh

Sau khi tán nhỏ Huyết lình, cho trực tiếp vào nước ấm uống, mỗi lần uống 3 – 5g.

Thuốc xoa bóp khi đau ngã

Thuốc xoa bóp này gồm huyết lình không kể liều lượng, cho vào ngâm càng đặc càng tốt. Tuy nhiên liều lượng thường dùng: 1 phần Huyết lình 5 phần rượu. Khi dùng ngâm nóng mà xoa bóp vào chỗ sưng đau. Cũng có thể dùng để uống.

Tác dụng của dược liệu này vẫn chưa được nghiên cứu nhiều, chỉ mới dừng lại ở các bài thuốc dân gian. Công dụng và cách sử dụng của nó hiện vẫn còn có nhiều vấn đề tranh cãi. Vì vậy, không nên tùy tiện sử dụng, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia để đạt được hiệu quả tốt nhất.