NGHẼN MẠCH NÃO
– Biện chứng đông y: Âm hư sinh nhiệt, nội phong nhiễu động, kinh mạch huyết trệ.
– Cách trị: Dưỡng âm thanh nhiệt, thông kinh hoạt huyết.
– Đơn thuốc: Hi thiêm chí âm thang.
– Công thức:
| Chế hi thiêm thảo 50g | Can địa hoàng 15g |
| Diêm tri mẫu 20g | Đương quy 15g |
| Xích thược (sao) 2g | Quy bản 10g |
| Ngưu tất 10g | Cam cúc hoa 15g |
| Uất kim 15g | Đan sâm 15g |
| Hoàng bá 5g |
Sắc uống, mỗi ngày 1 thang.
– Hiệu quả lâm sàng: Trần XX, nam, 50 tuổi, giáo viên trung học, tới khám ngày 4-2-1973. Hơn 20 ngày trước, sau khi tỉnh ngủ, muốn trở mình thì cảm thấy chân tay không linh hoạt khó khǎn lắm mới lật được từ phải sang trái, khi muốn trở mình lại thì không lật được nữa. Rồi mũi méo xệch, nói nǎng thều thào không rõ. Nửa người bên trái bình thường, nửa người bên phải bị liệt mềm. Đã khám chữa ở một bệnh viện, chẩn đoán lâm sàng là nghẽn mạch não, nằm viện hơn nửa tháng, điều trị không thấy kết quả rõ rệt, khuyên nên điều trị bằng thuốc đông y. Khám thấy tức ngực tâm phiền, cổ khô thèm uống, nước tiểu sẫm màu, mạch huyền tề mà sác, chất lưỡi đỏ, rêu mỏng ít tân dịch. Đó là âm hư nhiệt tǎng, nội phong nhiễu động, kinh mạch huyết trệ. Cho dùng “Hi thiêm chí âm thang”, trong đó bỏ bớt Đương qui 5g, bỏ Hoàng bá, thêm Liên kiều 15g, Chi tử 15g, Hoa phấn 15g. Uống 3 thang, nhiệt đã lui, nói nǎng rõ ràng, giảm méo mồm. Nhiệt ở kinh tâm đã lui, nhưng huyết nhiệt ứ trệ trong kinh cân vẫn chưa hết hẳn. Lại dùng nguyên phương, bỏ Liên kiều, Chi tử, thêm Quất lạc 10g, Quảng địa long 5g, uống 7 thang đã hồi phục nửa người bên phải (khỏi liệt). Tuy nhiên vẫn thấy chất lưỡi còn đỏ, mạch vẫn huyền tế, đó là âm hư, cần tiếp tục tu dưỡng. Chuyển cho dùng “Lục vị địa hoàng hoàn”, uống 10 thang, các chứng đều hết, khỏe mạnh như thường.
– Bàn luận: Phàm các chứng trúng phong âm hư đều thấy vàng đầu, ù tai, hoa mắt, ít ngủ, đột nhiên cứng lưỡi khó nói, mồm mũi méo đi, bán thân bất toại, hai bàn tay nắm chặt, cả người thẳng cứng có khi co giật, mặt đỏ người nóng, phiền táo không yên, nặng thì có thể đột nhiên hôn mê, nói khó khǎn, bí đái, táo bón v.v…, có thể dùng Hi thiêm thảo phối hợp với Đại bổ âm hoàn chủ yếu để bổ dưỡng âm tinh của thận bị khuynh tổn, đồng thời dùng Đương quy, Câu kỷ, Ngưu tất để ôn dưỡng khí trong kinh âm không tiết được. Xích thược, Uất kim, Đan sâm, Cam cúc hoa để hoạt được yên, phong bị dập tắt, bệnh sẽ khỏi.
212. NGHẼN MẠCH NÃO
– Biện chứng đông y: Can dương quá tǎng, phong dương nội động, bức huyết nghịch lên, lạc ở não bị tổn thương, làm cản trở, nghẽn tắc thanh khiếu.
– Cách trị: Bình can tức phong, tiềm dương thông lạc.
– Đơn thuốc: Đan câu lục chi ẩm gia giảm.
– Công thức:
| Đan sâm 30-60g | Câu đằng 15-30g |
| Hi thiêm thảo 12-24g | Hạ khô thảo 12-24g |
| Địa long 9g | Hồng hoa 6g |
| Tang chi 15g | Quất chi 15g |
| Tùng chi 15g | Đào chi 15g |
| Sam chi 15g | Trúc chi 15g |
| Cam thảo 3g |
Sắc uống, mỗi ngày 1 thang. Với bệnh nhân nhiều đờm dãi thì thêm Toàn qua lâu 15g, Lai phục tử 20g, với người hôn mê thì thêm Uất kim 9g, Xương bồ 9g; nếu huyết áp giữ nguyên không hạ thì thêm Đại giả thạch 20g, Ngưu tất 20g; người bệnh đã lâu, dịch huyết bất túc, mạch tế huyền thì thêm Đương quy 15g, Hà thủ ô 15g; nếu thận tinh không đủ, đau lưng mỏi gối, mạch trầm tế huyền thì thêm Câu kỷ 15g, Sơn dược 15g.
– Hiệu quả lâm sàng: Đã dùng “Đan câu lục chi ẩm gia giảm” điều trị cho 16 bệnh nhân, 10 ca khỏi, 4 ca có chuyển biến tốt, 2 ca không có kết quả.
– Bàn luận: Thực tiễn lâm sàng chứng minh bài thuốc “Đan câu lục chi ẩm gia giảm” còn có hiệu quả tốt trong điều trị mất ý thức do tai biến mạch máu não. Trong bài thuốc này có Đan sâm, Hồng hoa để hoạt huyết khứ ứ, Câu đằng để bình can tức phong, Hi thiêm thảo khử phong thông lạc, Hạ khô thảo thanh tả can hỏa, Địa long làm thông kinh lạc, Lục chi sơ đạt lạc mạch; Cam thảo thanh nhiệt dưỡng vị, các vị phối hợp lại có tác dụng bình can tức phong, hoạt huyết thông lạc.
Để lại một phản hồi