BỆNH ĐỘNG MẠCH VÀNH
– lâm sàng: Chu XX, nam, 60 tuổi, công nhân. Một tháng gần đây sau mỗi lần lao động nặng nhọc thì lại thấy vùng trước tim đau đớn kiểu đè nén, một lần có thể kéo dài tới hơn 10 phút, kèm đầu váng, ho, nhiều đờm. Vì đau ngực kịch liệt thêm ra mồ hôi lạnh 4 giờ liền nên ngày 18 tháng 5 nǎm 1977 phải vào viện cấp cứu, Điện tâm đồ cho thấy nhịp tim thể hang, động mạch vành không cung cấp đủ máu cấp tính. Sau khi nhập viện tiêm bắp 50mg dolantin, thở oxy thì đỡ đau, sau đó thường cho dùng 0,2 aminophyllin, mỗi ngày 3 lần ngậm dưới lưỡi viên trinitroglycerin. Đông y hội chẩn thấy người bệnh sắc mặt xanh tím, ra mồ hôi, vẻ ngoài khổ sở, chất lưỡi đỏ nhạt, có ban ứ, rêu lưỡi bẩn, mạch tượng huyền hoạt. Có tiền sử hút thuốc lá, uống rượu, có tiền sử viêm phế quản mạn tính, là hung dương không hưng phấn lên được, đờm trọc ứ tắc, cần phải trị bằng truyền lý thông dương, khử đàm hóa trọc, hoạt huyết hóa ứ.
– Biện chứng đông y: Dương của ngực không hưng phấn lên được đờm ứ làm tắc đường lạc.
– Cách trị: Tuyên tí thông dương, khoát đàm khư ứ.
– Đơn thuốc: Ôn đảm thang gia vị.
– Công thức:
| Phục linh 15g | Pháp hạ 9g |
| Trần bì 9g | Trúc nhự 9g |
| Chỉ thực 12g | Qua lâu xác 30g |
| Giới bạch 9g | Giáng hương 15g |
| Đan sâm 15g | Xuyên khung 15g |
| Hồng hoa 9g | Quế chi 9g |
| Bạch truật 15g |
Sắc uống, mỗi ngày 1 thang.
Cho dùng “Ôn đảm thang gia vị”. Sau khi uống 3 thang, hết đau ngực, uống hết 6 thang thì rêu lưỡi đỡ vàng bẩn đỡ ho. Sau đó lại xuất hiện chứng thở dốc, đêm ngủ mộng mị nhiều. Dùng bài trên mà thêm các thứ ích khí an thần: Thái tử sâm 30g, Viễn chí 9g, Bá tử nhân 12g, Dạ giao đằng 30g. Uống xong thì đêm ngủ yên. Sau đó lại đau lưng, đêm đi đái nhiều nên lại thêm các thuốc bổ thận như Tiên linh tì 9g, Thỏ ti tử 15g. Dùng thuốc gia giảm hơn 3 tháng, chưa thấy tim trở lại đau thắt, làm điện tâm đồ nhiều lần thấy đã khôi phục như thường.
– Bàn luận: Bệnh động mạch vành thuộc các phạm trù “chân tâm thống” “khuyết tâm thống”, “hung tí tâm thống”. Phần lớn do tâm dương không chấn, khí trệ huyết ứ hoặc đờm trọc làm tắc tâm lạc mà ra. Trong việc thu nhận bệnh nhân động mạch và để điều trị thường phát hiện thấy đờm trọc chính là một nguyên nhân trọng yếu dẫn đến sự phát sinh bệnh động mạch vành, nhất là ở miền nam mưa nhiều, ẩm thấp, đờm trọc thành bệnh. Trên lâm sàng phàm gặp các hiện tượng tim hồi hộp, ngực đau bức bối, đầu váng, đờm nhiều, buồn nôn, rêu lưỡi dầy bẩn, mạch huyền hoạt hoặc kết đều thuộc về “đờm” đối với những bệnh nhân đó, điều trị bằng “Ôn đảm thang gia vị”, tất cả đều có hiệu quả tốt đẹp.
66. BỆNH ĐỘNG MẠCH VÀNH TIM
– lâm sàng: Phan XX, nữ, 49 tuổi, nhân viên, khám cấp cứu sáng 17-5-1978. Bệnh nhân sáng sớm dậy đột nhiên thấy vùng trước tim đau nhức, lan ra đau khắp vùng sau vai trái, chân tay lạnh toát, mặt xanh tái, ngậm viên nitroglycerin 1,6mg rồi thì cảm giác có dễ chịu ít nhiều. Bệnh nhân có bệnh sử động mạch vành đã 3 nǎm. Lần sau đến khám có làm xét nghiệm kiểm tra và làm điện tâm đồ, chẩn đoán là bệnh xơ động mạch vành. Đây là khí trệ huyết ứ phải trị bằng phép lý khí đạo trệ, hóa ứ chỉ thống.
– Biện chứng đông y: Khí trệ huyết ứ.
– Cách trị: lý khí đạo trệ, hóa ứ chỉ thống.
– Đơn thuốc: Quán tâm trục ứ thang.
– Công thức:
| Sinh bồ hoàng 15g | Ngũ linh chi 15g |
| Nguyên hồ 15g | Sinh sơn tra 25g |
| Đan sâm 25g | Qua lâu bì 15g |
| Cát cǎn 15g | Chỉ xác 15g |
| Uất kim 30g | Bạch chỉ 15g |
| Ngưu tất 15g |
Sắc uống mỗi ngày 1 thang, chia 2 lần.
Dùng bài thuốc “Quán tâm trục ứ thang”. Uống 4 thang đã bớt đau hẳn ở vùng trước tim, chân tay ấm, sắc mặt hồng nhuận. Cho uống thêm 3 thang nữa đồng thời chú ý điều lý việc ǎn uống, yên tâm nghỉ ngơi. Ngày 24 tháng 5 đến khám, vùng trước tim cơ bản hết đau nhói, mạch đập 110 lần/phút. Xét nghiệm máu và kiểm tra điện tâm đồ đều chứng tỏ tình trạng tim tốt. Dặn uống thêm 4 thang bài thuốc đó. Ngày 29 tháng 5 khám lại, chứng đau vùng tim hết hẳn, chân tay ấm, sắc mặt bình thường, rìa lưỡi vốn cơ bản tím đã nhạt đi, mạch tượng trầm hoãn, ǎn uống tǎng, huyết áp 120/80mmHg, mạch đập 105lần/phút. Kiểm tra điện tâm đồ như trước. Dùng bài thuốc trên giảm Nguyên hồ, Cát cǎn, Bạch chỉ thêm Bán hạ 15g, Lục thần khúc 15g, Đảng sâm 15g, Đương qui 15g. Dặn uống tiếp 4 thang. Ngày 25 tháng 6 bệnh nhân đến làm các xét nghiệm đều thấy gần như bình thường, không cảm thấy có gì khó chịu. Do đó cho 1 lọ Quán tâm tô hợp hoàn, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 viên. Lại dặn chú ý vấn đề sinh hoạt, đi đứng, điều lý việc ǎn uống, làm cho tinh thần thỏai mái. Theo dõi nửa nǎm, chưa thấy tái phát.
Để lại một phản hồi