Chứng thai hàn

Khái niệm

Chứng thai hàn là tên gọi chung cha những chứng hậu ở người cđ thai thể trạng vổn dương khí bất túc, ấm hẳn thịnh à trong, sáu khi mang thai không được nuôi dưỡng ấm áp gây áên thai động khống yên.

Biểu hiện lâm sàng chủ yếu là nuốt nước chua, mửa ra nước chua hoặc buồn nôn, trướng bụng ỉa chảy, thai động không yên, lưng bụng lạnh đau rêu lưỡi trắng mỏng, ỊỊiạch tượng TrầẸỊi Trì.

Chứng thai hàn hựờng gặp trong các bệnh, Thai động không yên, Nh&m thần thai bất trưởng, Tiểụ sản, Bán sản, Hoạt thai…

Cần chỂn đoán phân biệt với các chứng Thận khí hư_t chúng Nhâm thần hàn trứng Thiếu âm chứng.

Phân tích

Chứng Thai hàn là một chứng hậu chỉ gặp trong thời kỳ mang thai. Chứng này nếu xuất hiện lúc thai động không yên, biểu hiện lâm sàng nhừ mục Phụ nhân qui sách Cảnh Nhạc thắn thư viết: “Thai khí bị hàn mà không được yên, chứng trạng hoặc là nuốt nước chua mửa nước chua, hoặc là nôn mửa trửớng đầy, hóặc là ưa nóng sợ mát, hoác là bên dưới bị lạnh ảí ỉa* lông, mạch phần nhiều Tràm Tế, hoặc là chứng khòng cd hỏà mà thái động khống yên”, đtí là do thể trạng vốn dương hư, hàn tỉí trong sinh ra, sau khi có thai mất 9ự nuôi dưỡng âm áp gây nên; Điều trị nên ữn dương tán hàn an thai, cho dừng bài Lý âm tiễn (Cành Nhạc toàn thư).

Chứng Thai hàn xuát.hiệa trong, thời điểm mang thai phát triển khổng tốt, đậc trưng lâm sàng là inang thẩi được vài tháng, tử cung to lên rõ rệt hoặc nhỏ hơn với số tháng thụ thai, sự lớn nhỏ của thai nhỉ không phù hợp với tháng thụ thai, mật khác CÒD kiêm các chứng trạng cơ thể lạnh, tay chân lạnh, bụng dưới và vùng lưng ỉạnh đâu, gặp ấm thì đỡ, đầu các ngọn tay chân khổng ấm, hoặc nôn mửa ra rãi trong, chất lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng mà trơn, mạch. Trầm Trì; Dây là do hạ nguyên bất túc, mạch Xung Nh&m bị hư hàn, hoặc ăn quá nhiều đố sống lạnh khắc phạt dương khí, dương suy âm thịnh, huyết lạnh, bão cung lạnh đến nỗi “một mình âm thl không lớn được” (dộc ăm bất trtíỏng), điều trị nên ôn dương tán hán, dưỡng huyết trợ thai, chò uống bài Trưởng thai bạch truật tán (Diệp thị nữ khoa chứng trị).

Chứng thai hàn xuất hiện trong các trường hợp đọa thạỉ, tiểu sản, bán sản, hoạt thai, ỉâm sàng thường thấy biểu hiện thai động khOng yên trước tiên, tiếp sau 40 mới đọa thaị; mục Phụ nhân khoa sách Minh y chi trưởng viếtcire dù thụ thai, nhưng bào mổn Tử hộ bị hư hàn thì thụ thai không chắc chắn… nhẹ thì thai động không yên, nặng thỉ ba – năm – bẩy tháng’bị đoậ”. Đoạ thai, Tiểu sản, Bán sản đều thuộc loại cđ thai ngày tháng tuổi bất túc, thai đọa tụt ra; nguyên nhân thời gian đọa thai không giống nhau, cho nên tên bệnh cũng khác nhau. Mục An thai sách Diệp thị nữ khoa – chứng trị vịết :”Thụ thai 3 tháng, chựa hình thành mà thai đã ra là đoạ thai – cđ thai 5 tháng mà bị đọa thai là Tiểu sản. Bảy tháng mà bị đọa thai ỉà Bán sản\ Nếu cđ thai Ịỉhiều lần cũng bị đoạ nhiều ỉần, nghĩa là quá ba lần trở lên gọi là Hoạt thaií Đặc điểm lâm sàng thường là “Đúng kỳ mà đọa”, điều trị nên ỗn dương làm bền từ gốc, cho uống bài Bổ Thận cố xung hoàn (Trung y học tản biẽn).

Chứng thai hàn thường do dương hư hàn từ bên trong Ạnh hưởng tội sự vận hành của khỉ. huyết hoặc cổ kiêm các chứng dinh ẩm, tích ẩm làm Ạghẽn trộ. khí cơ. Nếu Hàn với khí cùng chọi nhau mà nghịch lên thi là chứng hậu thai hàn khí nghịch cổ thể dẫn đến chúng Tử huỵền; Sánh Nữ khoa chỉ trưởng viết : Chứng Tử huyền… do vốn cổ hàn khí đến nỗi làm cho đinh ẩm bị hận tác động tranh dành với khí, cho nên chứng trạng Tâm phức trướng đầy”, chủ yếu cd thể gặp các chứng trạng ngực bụng trướng đầy, bụng dưới lạnh đau, sợ lạnh ưa ấm, chân tay khống âm v.v.

Chẩn đoân phân biệt

Chứng Thận khí hư với chứng Thai hàn : gốc bệnh của chứng ỉà ở Thận; Khí thuộc Dương, vì thế chứng Thận dương hư thường do chứng Thẩn khí hư phát triển nên, do đó biếu hiện lâm sàng của haỉ loại này gần giống nhau. Nkừng chứng Thai hàn ngoài những chứng trạng cđ thế gặp của chứng Thận khỉ hư như váng đầu ù tai, lưng gối yếu mỏi, thai động khống yên, bụng dướỉ sa trệ, tiểu tiện vặt nhắt là đêm đi tiểu nhiều lần, nên có cả đặc trưng âm hàn nội thịnh như bụng lạnh đau, ỉa chảy trướng bụng mạch Trầm Trì. Điểm phAn biệt chủ yếu là: Chứng Thai hàn tát phải cd hiện tượng Hàn, chứng Thận khí hư thì hiện tượng hàn không rỗ ỉấm. Chứng Thận khí hư điều trị nên ích Thận bổ hư, thường dùng bài Thọ thai hoàn (Y học trung trung tham aty lục). Chứng Thai hàn điều trị nên ôn dương tán hàn, ph&n nhiều dùng Lý âm tiễn.

Chúng ctí thai hàn trúng Thiếu âm với chứng Thai hàn: Cả hai đều ở trong thời kỳ đang mang thai, vỉ Bào cung bị hàn lạnh dẫn đến thai nguyên khổng yên; Nhưng loại trôn là phong hàn từ