Chứng đởm khí hư

Khái niệm

Chứng Đởm khí hư là chi Đởm khi hư có những chứng hậu chủ yếu như Dảm khiếp, kinh hãi; Bệnh phần nhiều do thăt tỉnh nội thương, hoặc khí hư lịên lụy đến Đỏm phủ gây nên.

Biểu hiện lâm sàng chủ yếu là đởm khiếp, sợ sệt, dễ bị hãi sợ gập công việc thì thiếu quyết đoán, đẽm ngủ khống yên, hay mô, đoản hơi yếu sức hoậc kiêm chứng đầu mát choáng váng, mát nhìn lờ mờ, mạch Huyền Tế, chất lưỡi đỏ nhạt.

Chứng Đởm khí hư thưòng gặp trong các bệnh Kinh qúi, Bất mị; Diên cuồng, Uất chứng, Quyết chứng.

Cân chắn đoán phân biệt với các chứng Tâm Dởm bất ninh, chứng Can khí hư.

 

Phân tích

Chứng Đởm khí hư co’ thể gặp trong nhiều tật bệnh. Như bệnh Kính Qúy xuất hiện chứng này, biểu hiện là choáng váng buồn nôn, đởm khiếp dễ sợ, nàm ngồi không yên, hư phiền không ngủ được, hay thở dài, mát nhìn lờ mờ, phiến táo, nhiều đờm, kém ăn lợm giọng, mạch Huyền Tế, rêu lưỡi nhớt, bệnh do thất tình nội thương, khí cơ nghịch loạn, đàm nhiệt qưấy nhiễu ở trên gây nên, điều trị theo phép htía đàm giáng trọc, ôn Dởm yên thần, cho uổng bài Ôn đởm thang (Thiên kim phương) gia giảm.Chứng Đỏm khí hư gặp trong bệnh Bất mị biểu hiện chứng trạng mất ngủ hay mê, dễ sợ hãi, đởm khiếp hồi hộp, đoản hơi mệt mòi, tiểu tiện trong dài, chăt lưỡi đỏ nhạt, mậch Huyền Tế. Mục Bất mị sách Thẩm thị tôn sinh thư viết: “Tâm Dởm đều khiếp hai, động đến việc là sợ, mê lấm điều khôríg lành, hư phiền mất ngủ”; Đây là do thể chất hư yếu, Đởm khí vốn hư, hòậc do đột ngột sợ hai gây nên; Diều trị nên ích khí trấn kinh, An thần định trí, cho uống bàí An thần định trí hoàn (Y học tăm ngộ) hoặcToan tảo nhân thang (Kim Quĩ yếu lược>. Trong bệnh Điên cuồng gặp chứng Đởm khí hư, biểu hiệri chứng trạng tinh thần thất thường, trầm mặc si ngốc, sợ sệt đễ kinh, nổỉ năng lộn xộn, hoặc phiền táo mất ngủ, lưỡi đỏ rêu vàng, mạch Hoạt Sác; Đây là do tư lự thái quá, Đởm khí hư khiếp, tâm thàn không yên; đờm khí uất mà hóa nhiệt gây nêh; Điều trị nên thanh nhiệt quét đàm, yên thần định trí, cho uống bài Ôn đởm thang, linh hoạt gia các vị trọng trấn an thần như Từ thạch, Đại giả thạch sốngị Chu sá v.v.

Trong Uất’ chứng Dởm khí hư, thưồrig có biểu hiện tâm tình ức uất, tinh thần hoảng hốt, động làm việc thi sợ sệt, hay buồn khổc, chỗt lưỡi đỏ nhặt; rêu lưỡi trống mỗng, mạch Huyền Tế; Mỗi khi do tinh chí bất toậi, Can khí uất kết, liên lụy đến Đởm phủ thi gây nên chứng nàý; Điều trị nên giải uất lý khí, dưỡng tâm ẩn thàn, chò uống vỉệt cúc hoàn (Đan Khẽ Tăm pháp) hợp với Cam mạch Đại táo thang (Kim qúi yếu lứợc) gia giảm.

Chứng đởm khí hư lâú ngày chữa không đúng phép, thừờng ảnh hưởng đến Tâm khí, dẫn đến chứng Tâm Đởm khí hư, có chứng trạng kinh qúi chinh xung; Đởm với Can cùng biểu lý; Đởm khí hư thường dễ phát triển thành Can Dởm khỉ hữ, cố những chứng trạng dưới sườn đau âm ỉ, gân mạch co rút, tai ù tai điếc v.v.

 

Chẩn đoán phân biệt

. – Chứng Can khí hư và chứng Đởm khí hư: Can chụ sơ tiết, cụng biệu lý với Đởm.. Ghứng Đởm khí hư phần nhiều do Can mãt sự điều đạt sơ tiết gầỵ nện; vả lại cả hai đều thuộc khí hư, rất dễ lặn lộn. fíhưng Can khí hư thường do thất tình uất kết, hoặc là tụ cơ sở Can huyết hư phát triển nên; Cho nên có các chứng trạng ưu uất ít nói, mệt mỏi lười biếng, đau đầu đau sườn, mát nhìn không tỏ; pòn Đởm khí hư cljủ yếụ là tình chí nội thương eho nên ctí.các chứng trạng dễ sợ hãi, mất ngủ hay mê, hoặc kiêm chứng choáng đầu, hoa mát nhưng không nghiêm trọng lắm, nên phân biệt

‘■ Chứng Tâm Đởm không yên với chứng Đởm; khi hư: Cả hai chứng đều có thể có chứng trạng tình chí không điều hòa, giấc ngủ khôĐgyên. Chứng Tâm Đởm không yên có thuộc thực thuộc Hư khác úhau; Có thể do Tâm khí hư yếu liên lụy đến Đởm; Hoặc tập Đởm khí hư dẫn đến Tâm khí cũng hư, hình thành Hư chứng Tậm Đởm bặt ninh, có chứng trạng sợ sệt hoảng hốt, đêm ngủ không thành giấc; Cũng có khi do đờm nhiệt nghẽn ở trong, Dởm khí bị uất mà hóạ hỏa, quẫy rổjỉ tâm thặn dẫn đến Thực chứng Tâm Dởm không ỵên, có .chứng trạng tâm phiền miệng khật, có lục nóng nẩy cáu giận, đầu ỉưỡi độ. Chứng Đởm khí hư là đo Dởm khí bất túc hình thành, đơn thuần thuộc Hư chứng, có chứng trạng Dởm khiếp, hồi hộp, mắt hoa đầu chọáng, mất ngủ hay mê… Đó là những căn cứ để phân biệt.

 

Trích dẫn y văn

Dầu choáng mà sợ, mạeh Huyền vô lực, thuôc Đởm hư. cho uống Lục quân tử thang gia Sài hò, Phòng phong. Dương qui, ỳ-

đồng thời cho uống thêm Gia giảm Bat vị hoàn. Dởm hư mát mờ, họng đau hay nhổ nước bọt, mát hoa, choáng váng, mặt kém tươi, nàm mê hay tranh cãi, sợ sệt thì mặt biến sác cho uống Bổ Dởm phòng phong thang (Khảng, – Trương ‘thị ỵ thôngJ.

Nàm ngủ có nhiều mộng mị sợ hãi và đái dầm, uống Bổ Dởm phòng phong thang gia Khương hoạt, Quế chi; Đây là do Hạ tiêu nhiễm phong hàn, nên dùng thuốc trị phong để lưu thông kinh mạch (Kinh. – Trương thị y thông).